Wel of niet lui zijn?

Wel of niet lui te zijn?

Kennen jullie het ook? Het wordt kouder, buiten waait en regent het, de dagen krimpen ineen zodat de ochtend zo rond half zeven, wanneer ik normaal opsta nog diepe nacht lijkt. Opeens kosten de dingen zoals vroeg uit de veren, sporten en lekker fris alle taken doen veel meer moeite en zelfs de vanzelfsprekende gang naar mijn meditatiezolder zo rond zeven uur, wordt stroperiger, en vaker gehindert door de sterke drang nog even te genieten van mijn heerlijke wolk, het warme dekbed.

Poef, weg discipline, weggewaaid door de herfstwind en een zekere winterslaap luiheid breid zich uit in me. En ik hoef maar naar mijn honden te kijken, zeker op dagen dat het “echt” bar weer is, en te zien hoe ook zij zich terugtrekken in een soort mini hibernatie en niet eens naar buiten willen (in de tuin zou zelfs ook kunnen) om hun behoefte te doen.

Mijn leraar, Jef Boeckmans,zei een keer tegen mij in een persoonlijk onderhoud, dat dieren vaak een voorbeeld zijn in de zen en als leraren kunnen dienen.

En inderdaad, kijk ik vaak in verbijstering naar hun vermogen in het nu te zijn, volledig aanwezig met een intuïtief en zintuiglijk vermogen dat de mijne ver te boven gaat.

Maar zou dit ook voor de winterse luiheid gelden, voor de slome behoefte om te dralen en de tijd te “verdoen” met slapen en te lang rondhangen op social media, ook al zei het met inspirerende quotes en kunstzinnige  of geëngageerde posts?

Het boeddhisme en ook mijn kindheid in Duitsland zeggen hier wel heel iets anders over. In Duitsland, of ten minste in Beieren wordt de menselijke waarde nogal ontleend aan hoeveel men werkt en doet, iets wat bij mij een strenge innerlijke maatstaf heeft gecreëerd. En in het boeddhisme spreekt men ervan dat luiheid, inzicht kan belemmeren.

Maar in Plum Village daarentegen, een boeddhistische leefgemeenschap in Frankrijk, opgericht door Thich Nhat Hanh, wordt eens per week een Lazy Day gehouden. Een dag waar iedereen vrij is, wel of niet aan meditatie en andere activiteiten deel te nemen en waar aanbevolen wordt, vooral de kunst van het nietsdoen te beoefenen.

Dit is ontstaan omdat wij tegenwoordig in onze samenleving zo geneigd zijn,(te) veel te doen, te haasten en vergeten te zijn. Daarom is de kunst van het vertragen, verstillen en zelfs helemaal tot halt komen, om bijvoorbeeld van de regen op het gras te genieten, een weldaad, voor de over het algemeen gehaaste retraite gasten.

Echt te zijn met waar we mee bezig zijn. Bij de afwas genieten van de warmte van het water, en de borden met toewijding af te wassen. Of om tijdens het aankleden stil te staan bij het wonder dat onze kleding is, waar ze vandaan komt en hoe fijn het is schone kleding te hebben, die mij warm houdt. 

Ik heb er een gewoonte van gemaakt om bij het douchen ieder lichaamsdeel van mezelf te begroeten en wanneer ik mezelf eens per week met lotion insmeer, echt even stil te staan bij het wonder van mijn voeten, die mij overal naartoe dragen en mijn prachtige handen, die iemand kunnen strelen, tekenen en myriaden meer dingen en zo ieder lichaamsdeel achtzaam te voorzien van hydratatie.

Maar terug naar de luiheid en de vraag of ik dat wel of niet kan toestaan. Ten eerste zijn er natuurlijk verschillende manieren ervan. En sowieso wil ik ernaar kijken met een open geest, het onderzoeken. Ik heb een soort loomheid, die bij mij vaak opkomt, wanneer ik een poos veel van mezelf heb gevraagd. Dan komt er een soort tegenbeweging van binnenuit, die om rust vraagt. Wat ik heerlijk vind, is om naar de vele vogels te kijken, die op bezoek komen gedurende de hele dag in mijn tuin en hun gedrag, of gewoon hun zijn gade te slaan. Ik zie ze als kleine vreugde brengers, vrolijk, kwiek en eindeloos fascinerend.

En ik geniet van deze momenten, net als het eindeloze banjeren in de natuur met mijn honden, wanneer ik mezelf moet manen om weer naar huis te gaan voor de taken die de dag nog staan.

Met deze twee heb ik ook geen moeite. 

Het is eerder de “luiheid”, die maakt dat ik net te lang op internet bezig ben, te lang programma's kijk. Die knagen ten eerste aan mijn schuldgevoel van nutteloos bezig zijn en ze zijn tegelijk een poging een onbestemd gevoel te verdoezelen. Een gevoel van bodemloosheid, alleen zijn, afgesneden, angstig, onbestemd, stuurloos. Even de kluts kwijt en alles in vraag stellen. Maar tegelijk wil ik dit niet echt aan, dit gevoel en kom dan in deze flegmatieke limbo terecht, die ik gauw toedek met tv, internet e.a. consumptie.

Ik denk dat in onze huidige manier van leven, deze “luiheid” een alom verbreide gewoonte is. Jezelf te troosten en bij te komen van je overvolle leven  door consumptie van dingen, die eigenlijk niet echt helpen te herstellen, tot rust te komen. 

Na binge watchen ontstaat er vaak een soort katergevoel, na een shopping spree is je portemonnee leger en hoe lang geniet je werkelijk van je nieuwe aankoop?   

Eigenlijk had je troost, rust en inzicht nodig, maar dat is zo een tegenkracht ten aanzien van de stroom waarin de maatschappij stroomt, dan moet je besef dat dat is, wat echt goed is voor jou als mens, heel sterk zijn.

Dus als ik, iemand, die decennialang mediteert en al jong het besef had dat de weg naar binnen, de weg naar innerlijke vrede is, hier last van heeft, hoe zal het dan niet vergaan met de gemiddelde puber? Dagelijks bestookt met duizenden advertenties, social media die van alles aansmeert wat ze niet nodig hebben en fake geluk in de vorm van plastische chirurgie en weet ik wat nog meer verkondigd. 

Wat was de inheemse bevolking van bijvoorbeeld Noord Amerika wijs, die lang geleden al zagen hoe krom de “westerse” manier is.  Met de natuur te leven en niet zoveel te moeten presteren leer ik maar langzaam, maar ik besef me steeds meer hoe weinig meer dan de basis van eten, kleding en een dak boven mijn hoofd ik nodig heb, voor echt geluk. En niet te vergeten de liefde van andere wezens.

Maar de rest, allemaal ruis…….

Concluderend is misschien niet zozeer luiheid, maar wel vertraging, stilheid en aandacht een gezonde (winter) gewoonte.